Pathologische of ziekelijke jaloezie in de relatie

Wat

Hoewel een bekend verschijnsel in de hulpverlening, bestaat er relatief weinig li­teratuur over jaloezie en de therapeutische benadering ervan. Ziekelijke jaloezie is een symptoom dat naar diverse psychopathologische en interactionele problematiek  kan verwijzen. Maar ook  al is de oorsprong en functie ervan duidelijk voor de hulpverlener, toch blijkt  het vaak een hardnekkig  verschijnsel in therapeutisch opzicht.

Jaloezie is ongetwijfeld één van de grote passies van de menselijke ziel. Psychologen definiëren jaloezie als volgt: 'een als onplezierig ervaren situatie waarin de één ( = jaloerse) zich bedreigd voelt met het verlies van een affectief geladen relatie met de ander ( = partner) aan een derde (rivaal)'. Bertrand Russell zei dat jaloezie een van de machtigste oorzaken van verdriet is. Het is een universeel en ongelukkig aspect van de mensheid, want niet alleen is de jaloerse persoon ongelukkig door deze emotie, hij of zij wenst ook een ander ongeluk toe. Dezelfde auteurs bespreken uitvoerig het verschil tussen jaloezie en afgunst. Een afgunstige begeert iets wat hij niet bezit, bijv. de nieuwe wagen van de buurman, terwijl de jaloerse vreest iets te verliezen wat hij al bezit. De meest typische vorm van jaloersheid is die waar een duurzame  relatie tussen twee geliefden bedreigd wordt door een nieuwe relatie die een van de partners aangaat met een derde ('la jalousie amoureuse').

In de hoger geciteerde definitie wordt gesuggereerd, dat de vrees de geliefde te verliezen de kern uitmaakt  van jaloezie. Toch blijkt uit sociaal-psychologisch onderzoek dat dit in vele gevallen niet klopt. Het gaat eerder om een bedreiging van de exclusiviteit van de relatie.

Jaloezie binnen een relatie is een mechanisme van gedrag en gevoel dat zich ontwikkeld heeft om ontrouw van partners te voorkomen. Deze ontrouw kan zowel  lichamelijk als emotioneel zijn.  Jaloezie wordt uitgelokt wanneer bepaalde grenzen die een koppel getrokken heeft rond hun relatie, overschreden worden.

Waar nu precies de grenzen getrokken  worden en wanneer dus jaloezie zal uitgelokt worden, hangt van allerlei factoren  af, niet in het minst de heersende culturele normen. In onze Westerse cultuur  is jaloersheid nauw verbonden  met seksueel gedrag. Zo hebben vele mannen of vrouwen weinig bezwaar tegen lange en intieme gesprekken van hun partner met een goede vriend of vriendin, maar worden jaloers wanneer er geflirt of gevrijd wordt. Vrouwen hebben iets meer last van jaloezie en waar dit bij mannen vooral slaat op lichamelijke ontrouw, kan dit bij vrouwen ook voorkomen als ze hun man iets intiems zien bespreken met een andere vrouw; Het hangt ook samen met onze Westerse opvattingen over liefde en huwelijk,  waarin  de seksuele exclusiviteit centraal staat. De laatste decennia tracht men die grens rond het seksuele wat losser te ma­ken, door experimenten als partnerruil, open huwelijk of communes. Toch vindt men bij aanhangers  van alternatieve huwelijksmodellen in niet minder dan 80%  van de onderzochte personen jaloerse reacties. 

Wat voelt men wanneer men jaloers is? Jaloezie is alleszins een ingewikkeld samenspel van allerlei emoties: kwellende onzekerheid,  wantrouwen, pijn, angst, spijt, verdriet, het gevoel verraden te zijn, bezorgdheid, depressie, eenzaamheid, afgunst, machteloosheid, minderwaardigheid maar vooral woede (soms zelfs haat). Dat jaloersheid gepaard kan gaan met heel wat agressief en destructief gedrag, hoeft geen betoog: denken we maar aan de passionele moord! Niet zelden is bij pathologische  jaloezie een ge­welddadige uitbarsting  de aanleiding om bij een hulpverlener te komen. Jaloezie en vooral de pathologische varianten ervan kunnen een relatie helemaal verzieken. Niet zelden leidt het tot psychische decompensatie of zelfs tot fysiek geweld.

Het zijn niet alleen negatieve gevoelens die aan bod komen. Heftige jaloersheid kan geïnterpreteerd worden als een indirect bewijs van grote liefde voor de partner.  Van deze haat-liefde  ambivalentie  kan men therapeutisch  gebruik maken wanneer men de problematische jaloersheid positief gaat etiketteren. Over het algemeen is een beetje jaloezie gezond.  In een relatie geeft het aan dat men belangstelling heeft voor elkaar en het is eigenlijk bijna een verkapt compliment.

Maar ernstige jaloezie is over het algemeen benauwend en verstikkend voor de liefde. In een gezonde relatie hebben beide partners de vrijheid die ze nodig hebben doordat er een relatie van vertrouwen is. Wanneer dit vertrouwen een keer beschadigd werd, is het de verantwoordelijkheid van de partner die dit gedaan heeft, om het vertrouwen te herstellen. Zonder vertrouwen is elke relatie gedoemd om te mislukken.

Af en toe wat jaloezie in een relatie is normaal, dat betekent dat je om je partner geeft. Maar het mag niet manipulatief worden.  Uit een onderzoek eind 2016 bij 80.726 Vlamingen bleek dat jaloezie vooral een probleem vormt bij jongeren onder 35 jaar.  Naarmate je levenservaring opbouwt, word je dus minder jaloers.  Vrouwen zijn ook jaloerser van mannen.   Jaloezie kan in extreme situaties uitmonden in partnergeweld. Zestien procent van vrouwen en tien procent van de mannen gaf aan dat ze daar slachtoffer van waren.  Mannen zullen wellicht meer slachtoffer zijn, besluiten de onderzoekers, maar er is een groot taboe om daar voor uit te komen.

"Een beetje jaloezie is toch "gezond"?, zo denken velen, maar vaak is het dat niet. De sms'jes of Facebookberichten van je partner controleren gaat al  ver. Dan spreken we van zogenaamde preventieve jaloezie. Je bent jaloers omdat je wil voorkomen dat je partner je gaat bedriegen, waardoor je dingen gaat controleren of extreem bezitterig wordt. Pas als er een echte aanleiding is voor jaloezie - bijvoorbeeld je partner die veel met zijn of haar ex afspreekt of voortdurend de mond vol heeft over één bepaald persoon - kan je spreken van een milde vorm van 'gezonde jaloezie', die reactieve jaloezie wordt genoemd. Die heeft iedereen in bepaalde mate en is niet overheersend. Tot slot is er de angstige jaloezie, die vooral leidt tot piekeren en angst dat je partner je zal bedriegen of verlaten.

Je bent jaloers omdat er een aanleiding is. Dit heet reactieve jaloezie: je reageert op een situatie (je vriend(in) gaat vreemd bijvoorbeeld). Dit is wat in de volksmond de ‘gezonde’ jaloezie wordt genoemd: je gevoelens zijn immers ‘redelijk’, al kan je gedrag best onredelijk zijn.

Je bent bang dat je vriend(in) je zal bedriegen of verlaten, ook als je hiervoor geen reden hebt. Dit heet angstige jaloezie: de jaloezie speelt zich vooral af in je hoofd en uit zich in stress, twijfels en piekergedachten. Soms is er een aanleiding voor je jaloezie, soms is het pure inbeelding. Hoe dan ook maakt het je onzeker en uitgeput en is het slecht voor je relatie.

Je doet er alles aan opdat je vriend(in) je niet zal bedriegen of verlaten, ook als hiervoor geen aanleiding is.  Dit heet preventieve jaloezie: je controleert de spullen van je vriend(in), verbiedt bepaalde dingen en reageert bezitterig om ontrouw te voorkomen. Ook hier is er soms een aanleiding voor je jaloezie, soms ben je louter aan het doemdenken. In elk geval is je controleergedrag een vorm van terreur en soms zelfs een stap naar partnergeweld. Je bezorgt jezelf veel stress en duwt je vriend(in) enkel verder van je weg.

Jaloezie en afgunst zijn niet hetzelfde. Jaloezie is de angst om je vriend(in) te verliezen aan een ander, dit gevoel ontstaat altijd binnen een liefdesrelatie. Afgunst draait om een vervelend gevoel omdat iemand anders iets leuks of moois heeft. Je vergelijkt jezelf met iemand anders en hebt het gevoel dat de ander het beter voor elkaar heeft dan jij. Dit kan je bij iedereen ervaren.

Jaloezie is op zichzelf geen enkel probleem. Jaloezie wordt pas een probleem als het ziekelijk wordt. We spreken van ziekelijke jaloezie als mensen voortdurend erg bang zijn dat hun partner vreemdgaat of er steevast van overtuigd zijn dat hun partner ontrouw is terwijl de partner in werkelijkheid trouw is. Mensen verliezen de greep op de werkelijkheid, niet een keertje maar steeds weer. De gevolgen van ziekelijke jaloezie zijn ingrijpend. In het ergste geval gebeurt dat waar de jaloerse persoon zo bang voor is en wordt de jaloezie een self-fulfilling prophecy (een zichzelf waarmakende voorspelling): met de ziekelijke jaloezie drijft de jaloerse persoon de partner in de armen van een ander.

Jaloezie wordt onredelijk als je gevoelens niet in verhouding staan tot wat je vriend(in) doet. Je bent bijvoorbeeld vreselijk jaloers omdat iemand naar je vriend(in) glimlacht. Je zelfbeeld of ego wordt hier eigenlijk meer bedreigd dan je relatie.

Wanneer je geobsedeerd geraakt door de ontrouw van je vriend(in), voortdurend bang bent dat je vriend(in) vreemdgaat of daadwerkelijk overtuigd bent dat je vriend(in) je bedriegt zonder dat hiervoor een goede reden is, ben je ziekelijk jaloers. In dat geval zoek je best hulp.

Ziekelijke jaloezie

Soms is de jaloezie niet meer gezond.  Vanuit psychiatrische hoek noemt men dit  'morbide  jaloersheid'. Het gaat hier om preoccupaties (vaak onterechte dwanggedachtes)  van een patiënt met vermeende ontrouw van zijn partner. De ontrouw is in deze gevallen niet reëel, maar wordt beoordeeld als waanidee of dwanggedachte.

In de literatuur vindt men dan de klassieke beschrijvingen van paranoïde echtgenoten die het ondergoed van hun vrouw doorsnuffelen op zoek naar spermavlekken of privé-detectives inhuren  om haar te betrappen  met een onbestaande minnaar. Al deze indelingen komen in feite neer op het welbekende spectrum van 'normaal' over 'neurotisch' tot 'psychotisch'. De neurotische vormen worden gekenmerkt  door angst en twijfels, de psychotische door onwrikbare  zeker­heid van het overspel van de ander. Het verschil tussen normale en ziekelijke jaloezie is soms niet geheel duidelijk. In principe kan men spreken van ziekelijke jaloezie wanneer iemand constant bezig is met de (vermeende) ontrouw van zijn of haar partner terwijl daar geen echte reden voor is. Mensen die lijden aan ziekelijke jaloersheid reageren vaak zeer heftig, zelfs al wanneer hun partner gewoon lacht naar een onbekende. Ziekelijke jaloezie heeft ingrijpende gevolgen voor de relatie en het zelfbeeld en het leven met een ziekelijke partner is niet gemakkelijk.

Sommige hulpverleners schrijven niet alleen over pathologische  jaloersheid waarbij de ontrouw van de partner louter ingebeeld is, maar ook over die vormen waarbij er wel reëel ontrouw geweest is. Aangenomen wordt dat ook in die situaties jaloezie zo destructief  kan worden  voor een relatie dat  ze behandeling  vereist.

Bronnen

Pathologische jaloezie als therapeutisch probleem. J. Megens. Tijdschrift voor Seksuologie, jrg 9/1985/3

http://www.heinpragt.com/liefde/jaloezie.php

HBvL 16 november 2016

http://www.hln.be/hln/nl/35/Seks-Relaties/article/detail/2888921/2016/09/27/Hoe-jaloers-ben-jij-in-een-relatie-Doe-hier-de-test.dhtml

http://www.horenzienenpraten.be/

http://www.zij-kant.be/jaloersepoes-sensibiliseert-over-jaloezie-bij-koppels/

Mogelijke hulpverlening en tips

Onderken jaloerse gevoelens

De meeste goede relaties kunnen niet zonder een gezonde dosis jaloezie. Het kan je partner immers het gevoel geven dat je écht van hem houdt. Neigt één van beide partners naar ziekelijke jaloezie, dan is de ‘fun’ er meestal snel van af. Liefde wordt terreur, met een constant dreigend karakter. Toch is ook hier begrip op zijn plaats want jaloezie kan diepe wortels hebben en soms zijn deze moeilijk uit te roeien.  Als je van jezelf weet en begrijpt dat je jaloers bent, dan is dit vaak een eerste stap in de goede richting om de relatiesituatie weer gezonder te maken.    

Jaloers zijn, voelt heel naar. Jaloers zijn geeft je het gevoel dat je relatie op het spel staat. Je beseft dat je jouw partner kunt verliezen. Je vertrouwt hem niet helemaal. En is dat terecht of niet? Als je jaloerse gevoelens hebt, heb je het gevoel dat je er iets mee moet doen. Als je de Sherlock Holmes uithangt, geeft dat opluchting als je niets kan vinden. Een beetje jaloers zijn, is wel gezond, maar wat als je doorslaat?

Een van de eerste dingen die je kan doen, is de jaloersheid positief etiketteren. Je maakt  hierbij gebruik van de haat-liefde ambivalentie die inherent is aan de jaloezie. Eigenlijk is jaloezie in feite toch een bewijs van grote liefde voor de partner  ('Jij  betekent zoveel voor mij dat ik bang ben je te verliezen'). Gedachten over jaloersheid als iets dat wijst op 'bezitterigheid' of 'neurotisch  zijn' tasten het vaak reeds negatieve zelfbeeld van de jaloerse persoon nog verder aan. Door positieve heretikettering worden deze in gunstige zin omgebogen. Beide partners kunnen nu een andere visie krijgen op de betekenis van jaloezie die voorheen als negatief of zelfs destructief ervaren werd.

Natuurlijk is ziekelijke jaloezie niet de juiste uitlaatklep voor liefde, maar het besef dat ziekelijke jaloezie samenhangt met liefde kan het probleem voor beide partners wel wat ‘milder’ maken. Het kan de niet-jaloerse partner helpen om meer geduld en begrip op te brengen voor het jaloerse gedrag van zijn partner en de jaloerse persoon helpen iets positiever over zichzelf te denken (niet alleen meer: ik ben gek of slecht, maar bijvoorbeeld: ik ben gewoon heel bang)

Communicatie is essentieel

Het is goed om tot een betere  communicatie te komen tussen het paar. De partner  heeft immers vaak geleerd zeer selectieve informatie  te geven aan  de  jaloerse  patiënt,  omdat  deze toch voortdurend  verkeerde interpretaties maakt. Deze strategie zal echter in vele gevallen de twijfels en preoccupaties verder versterken. Het bevorderen van openheid en eerlijkheid aan beide zijden kan deze cirkel doorbreken.

Een dergelijke aanpak  kan als 'congruent' bestempeld worden. Soms kan je ook de jaloezie vanuit een paradoxale situatie bekijken. namelijk het symptoom  bewust opnemen. Zo kan het een strategie zijn om het jaloerse gedrag op afgesproken tijdstippen  te ontwikkelen.  De eigenlijke bedoeling is dit gedrag te blokkeren, een proces te activeren dat leidt tot het afnemen ervan en uiteindelijk een attitudeverandering te bewerken bij de patiënt.

Soms kan medicatie ook helpen wanneer er sprake is van paranoïde jaloezie. Wanen van ontrouw worden soms behandeld met antipsychotica als medicatie.   Medicatie is altijd ondersteunend. Spreek hier over met je arts of het kan helpen.

Enkele algemene tips

Aanvaard dat je soms jaloers bent.

Veel mensen schamen zich omdat ze jaloers zijn. Ze proberen het te verdringen of te ontkennen. Dat leidt meestal niet tot een verbetering. De jaloerse gevoelens verminderen pas als je jaloezie onder ogen durft te zien.

Accepteer normale jaloezie.

Een zekere mate van jaloezie is onvermijdelijk in de meeste liefdesrelaties. Liefde en jaloezie gaan nu eenmaal meestal samen.

Maak goede afspraken over wat kan en niet kan in je relatie.

Wat voor de één not done is, is dat niet per se voor de ander. Vind je het niet leuk dat je vriend(in) zijn/haar ex nog regelmatig ziet of met iemand anders danst op een feestje, zeg dat dan. Misschien heeft je vriend(in) helemaal niet door dat dit voor jou te ver gaat en heeft hij/zij helemaal geen bijbedoelingen. Duidelijke afspraken zijn heel belangrijk.

Onderdruk het gevoel.

Meestal is het gezond om je gevoelens te uiten, maar niet bij angstige jaloezie. Dat zou van jou en je relatie een wrak maken. Probeer je liever positief uit te drukken (zeg tegen jezelf “Ik wil me onbezorgd en zelfverzekerd voelen”, “Mijn vriend(in) ziet mij graag”) of zoek afleiding zodat je aan iets anders denkt.

STOP met piekeren

Kenmerkend voor ziekelijke jaloezie is het voortdurend piekeren over mogelijke ontrouw van de partner. Door gepieker fokt de ziekelijk jaloerse persoon zichzelf steeds meer op. Om het gepieker te stoppen kan de ziekelijk jaloerse persoon op zo’n moment, het liefste hardop, STOP! tegen zichzelf zeggen. STOP-zeggen is een hele effectieve manier om een vervelende gedachtestroom te stoppen. Het voorkomt een escalatie van jaloerse gevoelens en geeft de ziekelijk jaloerse persoon de gelegenheid om afstand te nemen tot de situatie en zich niet helemaal mee te  laten slepen door wat zij voelt. Er komt weer ruimte voor relativerende gedachten zoals: waar maak ik me toch zo druk om? Waar ben ik toch mee bezig? Zo wil ik niet zijn. De ziekelijk jaloerse persoon kan dan het beste iets anders gaan doen, bijvoorbeeld afleiding zoeken.

Maak van een liefdesrelatie geen vechtrelatie.

Liefde kan je niet afdwingen. Begin dus niet met eisen (“Ik wil niet dat je alleen weggaat”), bevelen (“Kijk niet naar hem/haar”), dreigen (“Als je naar dat feestje gaat, verlaat ik je”) of vernederen (“Je bent te lelijk voor hem/haar”). Ook een kruisverhoor (“Waar was je, met wie, over wat hebben jullie gebabbeld?”) en emotionele chantage (“Als je me verlaat, doe ik mezelf iets aan”) werken averechts: je vriend(in) voelt zich onder druk gezet, waardoor je hem/haar enkel nog verder van je wegduwt.

Voorkom emotionele afhankelijkheid.

Beperk je sociale leven niet tot je liefdesrelatie. Daarmee maak je jezelf te afhankelijk van je vriend(in). Door sociale contacten ga je je zelfverzekerder voelen en zit je beter in je vel.

Verander je zelfbeeld

Opvoeding speelt een grote rol of iemand zijn latere leven jaloers zal zijn in een relatie. We leven in een prestatiegerichte samenleving en kinderen krijgen het idee aangepraat dat ze beter moeten doen en zijn dan de rest.  Dan gaan ze dan later transformeren naar hun relatie.  Ook een laag zelfbeeld kan leiden tot meer jaloerse gevoelens.

Verander negatieve naar positieve overtuigingen

Als ziekelijk jaloerse mensen de onredelijkheid van hun overtuigingen inzien – zowel rationeel als emotioneel – dan kunnen ze deze gaan veranderen in positievere overtuigingen, zoals: of andere mannen te vertrouwen zijn weet ik niet, maar mijn partner is wel te vertrouwen, of: ik ben de moeite waard, ook al kijkt mijn partner naar een ander. Het gaat als het ware om het adopteren van een nieuwe levensfilosofie. In plaats van zichzelf en anderen te wantrouwen en negatief te benaderen, moeten mensen leren dat op een neutralere en liefst positievere manier te doen.

Als jaloersheid je leven gaat beheersen wordt het ongezond en is het ook niet meer aangenaam voor je partner.

Wat bij echte ontrouw?

Wat kan men doen wanneer er werkelijk ontrouw  geweest is?  Als de partner die ontrouw was, zijn spijt betuigt en niet met de oorspronkelijk relatie wil breken en de partner die slachtoffer was ook niet onmiddellijk uit de relatie wil, moet er oplossing komen voor het overspel en aan de jaloerse gevoelens die er mee gepaard gingen.   Sommige therapeuten  bestempelen de ontrouw  als een misdaad tegen het huwelijk en schrijven een straf voor. Deze kan er bijvoorbeeld in bestaan, de partner te verplichten alle mogelijke details over zijn of haar ontrouw te onthullen aan de jaloerse patiënt, die hier­over alle vragen mag stellen die zij of hij maar wenst. In feite gaat het hier om een paradoxale opdracht  en men hoopt dan ook dat de jaloerse patiënt dit snel op­geeft.

Te rap uit elkaar omwille van jaloezie?

Relatieproblemen waar jaloezie in het spel zijn, kunnen ook gezien worden als een unieke kans om diep op de relatie of op zichzelf in te gaan. Nogal wat koppels gaan te vlug uit elkaar. Onderzoek wijst uit dat koppels na twee jaar scheiden dikwijls spijt hebben. Ze vertellen dan dat als ze dezelfde energie hadden gestoken in het redden van de relatie als ze gestoken hebben in het opbouwen van een nieuwe levenssituatie, men de oorspronkelijke relatie misschien had kunnen redden. Maar die bereidheid moet dan natuurlijk wel van twee kanten komen.

Wat als je zelf jaloers bent?

Wanneer je zelf weet dat je erg jaloers bent, weet je hoe moeilijk het is om er iets aan te doen. Het beseffen is één, maar het onder controle houden van dit gevoel is nog iets anders, zeker als je vertrouwen in het verleden al eens geschonden is geweest. Wanneer je beseft dat je nogal jaloers bent, zou je als eerste reactie op die jaloezie jezelf moeten afvragen of je gevoel terecht is. Staat mijn partner nu écht te flirten of knoopt die gewoon een gesprek aan? Als tweede reactie moet je jezelf bedenken dat deze jaloezie jouw probleem is en niet het probleem van je partner. Geef dus gewoon toe aan je partner dat jij diegene bent die een probleem heeft en jaloers is. Hij/zij zal toch merken dat er iets aan de hand is. Bedenk ten derde dat jaloezie en liefde samen gaan. Heel wat mensen willen die jaloersheid helemaal weg. Dat kan, maar dan kan je beter geen relaties meer aanknopen.

Wat je zeker niet moet doen als je zelf erg jaloers bent.

Jaloers gedrag roept negatief gedrag op. “Als ik dan toch al last heb van deze verwijten, kan ik het net zo goed doen! Dan wil ik ook de lusten!” Je moet niet gedrag gaan stellen om als jaloerse partner de andere partner ook jaloers te maken door contact te zoeken met andere mannen of vrouwen. Dat wakkert het jaloeziespel nog meer aan. Je hebt dan op een bepaald ogenblik geen controle meer over de wederzijdse jaloerse gevoelens en dat leidt vaak tot een breuk.

Het enige wat bij het controleren van je partner gaat gebeuren is dat je van alles gaat veronderstellen. Controleren is uit den boze. Controleer niets. Geen mail, geen smsjes, geen telefoon, geen gps, geen Facebook, geen geschiedenis van bezochte websites op internet , niets. En dat is om jezelf te beschermen. Moet je toegeven aan jaloerse gevoelens? Eigenlijk niet! Je komt het namelijk toch wel te weten (ook als je niet gaat zoeken) en het roept negatief gedrag op als je geen gelijk hebt.

Het is ook niet stom, als je het niet door hebt gehad. Hoe kan je nou zoiets weten als het voor je verborgen wordt gehouden! Beschuldig jouw partner pas, als je het zeker weet!  Bedenk waarom je zo onzeker bent over deze relatie! Geeft jouw partner daar echt aanleiding toe? Of ben je bang omdat het je al eens is overkomen?

Want je gaat altijd wel iets vinden dat voor jou verdacht genoeg is om je gevoelens van jaloezie te laten oplaaien. Het enige wat bij het controleren van je partner gaat gebeuren is dat je van alles gaat veronderstellen. Je partner zal dat zeker merken en die gaat daarop reageren. Daardoor ga jij dan weer alleen maar bevestiging krijgen over je twijfels.

Je partner heeft een eigen leven, los van jou. Helemaal versmelten en symbiotisch door het leven gaan, kan niet.  Wraak nemen is het laatste wat je mag doen. Denken dat je door zelf te flirten je partner nu eens kan laten voelen hoe erg het is voor jou en hoe moeilijk het is om met jaloezie om te gaan, is helemaal fout en maakt het vaak nog erger.

Het is niet gemakkelijk om je jaloerse gevoelens opzij te zetten. Het zijn machtige, intense gevoelens die je op ieder moment kunnen overvallen. Een gebaar, een steelse blik van hem, een enkele ontmoeting of zelfs een sms'je kunnen het alles verterende vuur van de jaloezie al(weer) doen oplaaien.

Soms is de jaloezie gerechtvaardigd, maar soms (vaak) ook niet. Het is daarom goed om eens na te gaan waarom je eigenlijk jaloers bent.  Vraag jezelf af of er echt iets aan de hand is. Flirt hij/zij met andere vrouwen/mannen? Gaat hij/zij misschien vreemd of heb je dat vermoeden? Is je relatie echt in gevaar? Is er een gerede kans dat hij/zij er 'met een ander' vandoor gaat? In deze gevallen is je jaloezie waarschijnlijk meer dan gerechtvaardigd. De jaloerse gevoelens zullen verdwijnen als de oorzaak wegvalt.

Een paar tips die nog kunnen helpen:

  • Is het gedrag van je partner voor jou echt onacceptabel, leg hem/haar dan uit hoe je je voelt en vraag hem/haar dan of hij/zij dit niet meer wil doen. Kortom, vraag hem/haar om jou (en jouw gevoelens) te respecteren.
  • Ligt het niet aan zijn/haar gedrag, maar blijf je jaloers, vraag hem/haar dan om zijn/haar medewerking. Zo kan het helpen als hij/zij je wat vaker geruststelt, je verzekert dat alles goed gaat, je wat vaker een complimentje maakt, je op moeilijke momenten vertelt dat hij/zij van je houdt.
  • Bedenk op moeilijke momenten dat hij/zij van je houdt, dat hij/zij voor jou gekozen heeft. Leer om jezelf niet met andere mannen/vrouwen te vergelijken. Dat levert alleen maar onzekere gevoelens op en kan tot jaloezie leiden.
  • Geloof in jezelf. Werk aan je eigenliefde, aan je eigendunk. Klam je niet als een drenkeling aan hem/haar vast, maar sta onafhankelijk en sterk op eigen benen - als een volwaardige partner -, naast hem/haar. Dit zal de jaloerse gevoelens verminderen, evenals je angst dat hij/zij je eens zal verlaten.
  • Geef het toe: Veel jaloerse types schamen zich enorm voor het gevoel. Verdringen of ontkennen leidt echter niet tot een verbetering. Ervoor uitkomen dat je jaloers bent, helpt veel meer dan je in je eentje te zitten ergeren. Jaloezie kan immers ook een vorm zijn van bezitterigheid. In dat geval wil de jaloerse persoon eigenlijk zijn partner helemaal voor zichzelf hebben. Elk beetje vrijheid is dan gevaarlijk en eng.
  • Jaloezie kan optreden uit angst om alleen te zijn. De jaloerse persoon is bang dat zijn partner hem of haar verlaat.
  • Accepteer normale jaloezie: Een gezonde dosis jaloezie is normaal in de meeste liefdesrelaties. Liefde en jaloersheid gaan nu eenmaal samen.
  • Liefdeshonger wordt actief liefhebben: Leg niet alle nadruk op het geliefd worden, maar heb zelf ook lief.
  • Stop controleergedrag: Je hebt niet altijd directe controle over je jaloerse gevoelens, maar je kan wel steeds zelf beslissen wat je met het gevoel doet. Geef er niet aan toe, onderwerp je partner niet aan een spervuur van vragen, controleer zijn mobieltje niet, ook al lijkt het naar jou te lachen. Controle kan je partner immers erg bang maken en angst is geen goede bouwsteen voor een relatie.
  • Ziekelijke jaloezie komt vaak voort uit een gebrek aan zelfvertrouwen. Een bescheiden zelfverzekerdheid daarentegen, leidt tot vermindering van jaloezie. Laat je eigenwaarde nooit afhangen van je partner en durf voor jezelf opkomen!
  • Maak van een liefdesrelatie geen vechtrelatie. Ga niet strijden om de liefde van uw partner. Strategieën als 'Oog om oog en tand om tand' leveren in de liefde uitsluitend verliezers op. Een echtrelatie is geen vechtrelatie!
  • Voorkom emotionele afhankelijkheid. Beperk uw sociale leven niet tot uw liefdesrelatie. Daarmee maakt u uzelf veel te afhankelijk van uw partner. Zorg voor voldoende andere sociale contacten en bezigheden.
  • Kun je je jaloezie niet de baas worden en gaan ze je relatie overheersen, overweeg dan om professionele hulp in te roepen van een  hulpverlener. Hij/zij zal je helpen onderscheid te maken tussen helpende en niet helpende gedachten.

 

Tips voor partners van jaloerse mannen of vrouwen

  • Stel je partner niet op de proef door een spelletje te spelen en de ander echt aanleiding te geven om jaloers te zijn ook al is het als reactie of plagend bedoeld. Op deze manier verliezen beide partijen;
  • Voel je niet schuldig omdat je partner jaloers is;
  • Dramatiseer de jaloerse gevoelens niet, probeer te leven met de imperfecties van je partner. Indien de situatie in kwade zin evolueert, kunnen jullie samen misschien besluiten om in therapie te gaan en in het slechtste geval, een punt achter jullie relatie te zetten;
  • Beantwoord niet alle vragen van je jaloerse partner. Doe je het wel, dan beloon je hem/haar voor het vervelende vraaggedrag. Bepaal zelf hoeveel antwoorden je wil geven. Worden de vragen onredelijk, stop dan;
  • Probeer eerlijk te praten met je partner over jouw gevoelens en wat kan en niet kan;
  • Wees assertief en zeg dat je partner misschien beter een goede en effectieve oplossing moet gaan zoeken voor het probleem;
  • Wees ook redelijk en zweer niet elke vraag af. Niet elk verzoek van je vriend of vriendin is onredelijk.

 

De beste remedie tegen vreemdgaan is je partner veel positieve en liefdevolle aandacht geven. Dan is de kans vrij klein dat hij de behoefte heeft aan iemand anders. Dat werkt beter dan hem continue te controleren.  Jaloezie kun je dus bestrijden met liefde. Als je veel liefde geeft, dan is het prettig om bij je te zijn. En hoe beter de band, hoe hoger de drempel om vreemd te gaan. Wees dus niet bang en geef heel veel liefde dan is jaloezie niet nodig.

Bronnen

Pathologische jaloezie als therapeutisch probleem. J. Megens. Tijdschrift voor Seksuologie, jrg 9/1985/3

Omgaan met ziekelijke Jaloezie (A tot Ggz reeks). Herziene druk 2010. Pieternel Dijkstra. Uitgeverij: Bohn, Stafleu & Van Loghum. ISBN: 9031383740

http://www.bio-energetica.eu

http://www.seniorennet.be

http://www.trendystyle.net

http://www.infotalia.com

http://www.telegraaf.nl

http://www.horenzienenpraten.be/

http://www.zij-kant.be/jaloersepoes-sensibiliseert-over-jaloezie-bij-koppels/

Meer informatie

Hieronder vindt u links naar websites met meer info over de beschreven thematiek. Onze excuses mochten bepaalde links niet meer werken of indien de aangeboden info niet meer juist is.  De webmaster van deze website is niet verantwoordelijk voor de inhoud die op de doorgelinkte pagina's wordt aangeboden. Wenst u correcties mee te delen kan dat via het contactformulier met duidelijke opgave van de suggestie.

http://www.bio-energetica.eu

http://www.seniorennet.be

http://www.trendystyle.net

http://www.heinpragt.com/liefde/jaloezie.php

http://www.goedgevoel.be

http://www.relatiehobbels.nl/jaloezietips1.html

http://www.stop-jaloezie.com

http://www.horenzienenpraten.be/

Boeken

Pieternel Dijkstra Omgaan met ziekelijke jaloezie .
Iedereen is wel eens jaloers. Jaloezie wordt echter ziekelijk als je voortdurend jaloers bent terwijl daar geen of weinig aanleiding voor is. Ziekelijke jaloezie heeft Ziekelijke jaloezie Dijkstraingrijpende gevolgen voor je relatie en je zelfbeeld. Leven met ziekelijke jaloezie of met een partner die daar last van heeft is dan ook niet makkelijk. Gelukkig kun je veel zelf doen om van je jaloerse gevoelens af te komen. Ook op deze zelfhulptechnieken gaat het boek in.

Jaloezie wordt echter ziekelijk als je voortdurend jaloers bent terwijl daar geen aanleiding voor is. Ziekelijke jaloezie heeft ingrijpende gevolgen voor je relatie en je zelfbeeld. Leven met ziekelijke jaloezie of met een partner die daar last van heeft is dan ook niet altijd even makkelijk. Pieternel Dijkstra geeft je inzicht in de oorzaken, gevolgen en behandelmogelijkheden van ziekelijke jaloezie. Wat betekent ziekelijke jaloezie voor de relatie tussen jou en je partner? Wat is de rol van het uiterlijk en het zelfbeeld bij jaloezie? Wat is de beste behandeling? Gelukkig is er ook veel dat je zelf kunt doen om van je jaloerse gevoelens af te komen. Ook op deze zelfhulptechnieken gaat het boek in. Omgaan met ziekelijke jaloezie (tweede, geheel herziene druk) verschijnt in de reeks Van A tot ggZ
Omgaan met ziekelijke Jaloezie (A tot Ggz reeks). Herziene druk 2010. Pieternel Dijkstra. Uitgeverij: Bohn, Stafleu & Van Loghum. ISBN: 9031383740

 

 

 

Zoek hulpverlener

Klik hieronder op de seksuologische problematiek om alle seksuologen/seksuologische hulpverleners te vinden die rond deze thematiek werken. Vindt u niets bij deze term, dan is in deze database (nog) geen hulpverlener aanwezig die specifiek rond deze problematiek werkt.

Wenst u een hulpverlener in uw nabijheid te vinden, kies dan 'zoeken op specialisatie problematiek' en kies 'kaart' of 'lijst' uit het menu aan de rechterkant.

Pathologische jaloezie