Incestverwerking

Incest bespreken was lange tijd een taboe onderwerp, maar in de afgelopen 40 jaar is het onderwerp meer voorwerp van onderzoek geworden.  Enkele definities van incest en seksueel misbruik van kinderen zijn: 'incest is geslachtsgemeenschap tussen bloedverwanten "," het opleggen van seksueel ongepaste handelingen of handelingen met seksuele ondertoon ... door een of meer personen die gezag en macht over dat kind uitoefenen en bloed- of aanverwantschap hebben.”

De daders kunnen de ouders en / of andere familieleden, broers en zussen zijn,enz.   In sommige studies worden ook   collega's, leraren, religieuze vertegenwoordigers, of babysitters genomen bij incest, maar in de meeste literatuur is er een familiale band.  Misbruik tussen oppas en kind of buurjongen en kind is even erg maar we kunnen dan niet spreken van incest. Incest kunnen we het alleen noemen als het plaatsvindt binnen een familieband.  Een kind dat door een vreemde gemolesteerd wordt, kan naar huis lopen voor hulp en veiligheid. Een slachtoffer van incest kan dat niet.

Het seksueel staren naar een slachtoffer door de dader, het per ongeluk of verhuld aanraken van het lichaam van het slachtoffer door de dader, gesproken uitnodiging om deel te nemen aan seksuele activiteit, spotten met lichaamsdelen, pornografische fotografie, voorlezen van expliciet seksueel materiaal aan kinderen, en blootstelling aan ongepaste seksuele activiteit kan ook onder incest gecatalogeerd worden.

In theorie is incest geen misdrijf als het in onderling overleg gebeurt,  maar toch beschouwt de wet elke geslachtelijke handeling tussen bloedverwanten als oneerbaar en strafbaar.  Broer en zus mogen geen seksuele handelingen verrichten, evenmin vader en dochter, oom en nicht, enz.  In principe zijn seksuele handelingen tussen neef en nicht ook niet toegelaten, maar hier is er geen sprake meer van incest, alleen van seksueel misbruik als het niet met toestemming was.  Niet alleen is er het juridische feit, als er sprake is van dwang is er uiteraard in alle gevallen sprake van een ernstige vorm van seksueel misbruik.
De meeste vormen van incest komen voor tussen een vader en dochter (zoon) en in veel mindere gevallen tussen moeder en zoon (dochter). De laatste vormen worden vaak ook niet zo direct als misbruik aanzien omdat moeders een verzorgende rol hebben en seksueel getinte handelingen meer in die context begrepen worden. 

Maar in principe kan er ook van de kant van vrouwen incest plaats vinden, maar het is eerder zeldzaam.
Studies geven uiteenlopende cijfers.  Over het algemeen zijn meisjes het meest slachtoffer van incest : in de meeste gevallen als slachtoffer van vader, in tweede instantie van een broer. Jongens als slachtoffer komt veel minder voor. Misbruik door een grootvader met kleinkinderen en dan vooral meisjes komt ook in de statistieken meer naar voor.
Slachtoffers van incest zijn vaak extreem terughoudend om openbaar te maken dat ze misbruikt zijn. De misbruiker bekleedt namelijk vaak een vertrouwenspositie en/of heeft gezag over het slachtoffer. Vaak begrijpt een incestslachtoffer niet, of ontkent, dat er iets verkeerd is met het gedrag van de dader.

Veel jonge incestslachtoffers accepteren en geloven de uitleg van de dader dat het gaat om een normale leerervaring. Dat in iedere familie een ouder familielid daarvoor zorgt.
Incestslachtoffers kunnen vrezen dat ze niet geloofd zullen worden, dat ze beschuldigd of gestraft zullen worden als ze praten over hun misbruik.

Freud was de eerste die geestelijke gezondheidsproblemen identificeerde bij volwassenen als resultaat van seksueel misbruik in de kindertijd.
Er is weinig bekend over het vóórkomen bij ouderen van incestervaringen in hun jeugd en de gevolgen hiervan. Bij de jongere generaties is er meer bekend .  Uit deze onderzoeken is bekend dat seksueel misbruik in de jeugd tot een scala aan psychiatrische en andere gevolgen kan leiden. Er is een duidelijke relatie tussen seksuele trauma’s en het optreden van de volgende psychiatrische stoornissen: posttraumatische stressstoornis of een andere angststoornis, dissociatieve stoornis, overmatig alcohol- en drugsgebruik, stemmingsstoornis, conversie, somatisatiestoornis, (borderline)persoonlijkheidsstoornis en psychosen.  De relatie met eetstoornissen is nog niet opgehelderd. Andere psychische gevolgen zijn suïcidaliteit, automutilatie, impulsdoorbraken, emotionele labiliteit of afvlakking, agressiviteit, delinquent gedrag, een negatief zelfbeeld, schuldgevoelens, gevoelens van hopeloosheid en wanhoop, seksuele problemen, angstaanvallen, slaapstoornissen, wantrouwen, relatieproblemen en eenzaamheid. Seksueel misbruikte patiënten gaan vaker naar de huisarts, worden vaker opgenomen of geopereerd en hebben vaker lichamelijke klachten, met name gynaecologische klachten, gastro-intestinale klachten, cardiopulmonale stoornissen, overgewicht en chronische pijn, vooral hoofdpijn. Dat betekent dat op vele plaatsen in de gezondheidszorg patiënten zich met aspecifieke klachten presenteren die gerelateerd kunnen zijn aan seksuele traumatisering.

Seksuele kindermishandeling wordt vaak omschreven als traumatiserend: zo kwetsend dat het slachtoffer er diepe, moeilijk te genezen psychische wonden aan overhoudt. Net als bij oorlogsslachtoffers word je als seksueel mishandeld kind geïsoleerd en gedwongen te zwijgen. Je kunt het gevoel krijgen "met de vijand te heulen", medeplichtig te zijn aan wat je overkomt. Uit lijfsbehoud ga je soms met de misbruiker meedenken en schakel je je gevoelens uit. De gevolgen van seksuele kindermishandeling zijn daarom wel vergeleken met de gevolgen van een verblijf in een concentratiekamp.

Reacties die vaak terugkomen:

Wantrouwen en loyaliteitsconflicten
De volwassen mensen in de omgeving van een kind zijn meestal de personen van wie je als kind houdt en afhankelijk bent. Misbruikt worden door zo'n persoon ondergraaft daarom het basisgevoel van veiligheid. Wantrouwend in het leven staan is daarvan het gevolg. Veel slachtoffers van seksuele kindermishandeling hebben problemen met het aangaan van diepere relaties. Anderen storten zich juist in onveilige relaties waardoor het seksueel geweld zich herhaalt. Omdat de dader vaak toch iemand is van wie het kind houdt, is hem of haar "verraden" vaak een moeilijke zaak. Veel kinderen komen in loyaliteitsconflicten terecht. Vaak is er ook spraken van een schaamte- en verantwoordelijkheidsgevoel.

Moeite met grenzen stellen
Veel mensen met seksueel misbruik ervaringen vinden het moeilijk grenzen te stellen. Verwonderlijk is dat niet: de pleger heeft zich immers niets gelegen laten liggen aan het “nee” van het kind, of dat nu hardop of alleen met het lichaam ten uitdrukking werd gebracht. En dat gebeurde juist in een levensfase dat de eigen wil, en de grenzen van kinderen nog volop in ontwikkeling zijn. Daarom wordt het gevoel van grenzen te hebben, baas te zijn over het eigen leven, verstoord. "Nee" zeggen kost dan, ook in het latere leven, grote moeite.

Gesplitste persoonlijkheid
Om overweldigende gevoelens de baas te blijven en zich aan de pijn van het gebeuren te ontrekken, kan het kind zijn toevlucht hebben gezocht tot het splitsen van emoties, lichamelijke sensaties en de waarneming daarvan. Veel slachtoffers van seksueel (kinder-) misbruik vertellen dat ze op het moment van het misbruik uit hun lichaam wegvluchtten, er 'niet waren'. Dit kan leiden tot zo'n vergaande verdringing van de gebeurtenissen dat het slachtoffer deze zich later niet meer herinnert. Meestal worden hiermee ook gevoelens, zoals woede en verdriet, uit het bewustzijn verbannen. Later kan het moeilijk zijn deze weer "boven water" te krijgen. Slachtoffers van seksueel misbruik maken daarom geregeld melding van een gevoel van innerlijke leegte.

Een voortdurende opeenstapeling van seksuele misbruikervaringen kan leiden tot ernstiger vormen van splijting: de dissociatieve identiteitsstoornis (DIS). Dit is een manier om te pijnlijke en overweldigende gevoelens helemaal buiten het bewustzijn te houden. Bij DIS heeft het slachtoffer zichzelf daartoe opgesplitst in verschillende persoonlijkheden. Bijvoorbeeld: Als vader Anneke pijn deed, vluchtte Anneke in haar fantasie naar Jannie, haar andere (sub-)persoonlijkheid. In het latere leven kunnen deze "subs" blijven bestaan, soms zonder dat de persoon in kwestie zich bewust is van hun bestaan. Mensen met DIS kunnen dan bijvoorbeeld niet terughalen hoe ze op een bepaalde plaats terecht zijn gekomen en wat ze daar hebben gedaan.

Verstoorde seksuele ontwikkeling
Een seksueel misbruikt kind komt met volwassenen seksualiteit in aanraking op een leeftijd dat het daar zelf geen behoefte aan heeft. Die kennismaking gaat meestal met dwang, geweld en pijn gepaard. De eerste kennismaking met seksualiteit is dus een nare ervaring. Daarom beleven ze als volwassenen vaak weinig plezier aan het eigen lichaam en aan seksueel contact. Vrijen is niet leuk, maar beangstigend. Onbevangen genieten is er niet bij. Seksualiteit kan echter ook iets zijn wat voortdurend wordt opgezocht. Seks is een vanzelfsprekendheid geworden bij elk contact, ook al hoeft dit niet altijd prettig te zijn. Het is de vertrouwde manier geworden om aandacht en 'liefde' te krijgen. Seksuele toenaderingspogingen van de partner roepen meteen onaangename herinneringen op aan het misbruik. Bij sommigen is spraken van afkeer van partners en aanrakingsangst. Eigen kinderen worden heel angstig gemaakt voor mogelijk misbruik.

Afkeer van zichzelf
Mensen die als kind seksueel misbruikt zijn, hebben daardoor vaak een hekel aan zichzelf gekregen. Anders gezegd, ze hebben een negatief zelfbeeld. Vaak zijn slachtoffers ook erg onzeker en hebben ze moeite te bepalen wat ze willen en plezierig vinden. Ze laten zich eerder leiden door wat (ze denken dat) de buitenwereld wil, dan door wat ze zelf willen. Over dat laatste tasten zij in veel gevallen in het duister.
De behoefte om de pijnlijke herinneringen te vergeten kan leiden tot verslaving aan alcohol of drugs. En door de verstoorde relatie met het lichaam kampen veel vrouwelijke slachtoffers met eetproblemen, in feite ook een vorm van verslaving. Ze ontwikkelen bijvoorbeeld anorexia nervosa en eten vrijwel niets, of krijgen boulimie nervosa, waarbij ze gigantische hoeveelheden voedsel in een keer naar binnen schrokken en weer uitspuwen.

De afkeer van zichzelf uit zich vaak ook in depressies, zeker bij vrouwelijke slachtoffers. De depressieve gevoelens kunnen gepaard gaan met de onweerstaanbare drang zichzelf te verwonden.
Een kind dat zich gebruikt en verraden voelt door iemand van wie het afhankelijk was, kan op latere leeftijd anderen nog maar moeilijk vertrouwen. Dat gaat gepaard met gevoelens van machteloosheid, onzekerheid, minderwaardigheid en eenzaamheid. Soms kan dat leiden tot problemen bij het opvoeden van de eigen kinderen.
Mannen uiten de afkeer van zichzelf vaak op een andere manier: namelijk in agressief gedrag, dat soms in misdrijven uitmondt.

Lichamelijke klachten
Op fysiek gebied kunnen de pijn van en de weerzin tegen het gedwongen seksueel contact leiden tot langdurige menstruatiestoornissen en buikklachten. In de periode dat het seksueel misbruik zich afspeelt, is het slachtoffer vaak doodsbang zwanger te worden. Die angst is niet onterecht, want zwangerschap en geboorten door seksueel misbruik komen meer dan eens voor. Soms ontstaan lichamelijke problemen, zoals hoofdpijn, buikklachten, rugpijn, maagklachten en hyperventilatie, zonder dat daar een aanwijsbare lichamelijke oorzaak voor is.

Volwassen leven
In het volwassenen leven leidt het seksueel misbruik soms tot ongewenste en fysiek niet verklaarbare onvruchtbaarheid. Ook maagpijn, hoofdpijn, slaapproblemen, stijve en verkrampte spieren, en concentratiestoornissen komen  voor.

Omgaan met personen met gezag
Een andere weerslag van incest is dat we personen met gezag vaak met ongerustheid aanzien. Passiviteit is gerieflijk omdat het vertrouwd is, en we kunnen vertrouwde ellende aanvaarden in plaats van niet-vertrouwde verandering te riskeren. Er is een experiment in aangeleerde hulpeloosheid gedaan waarbij honden werden gedwongen pijnlijke electrische schokken te ondergaan zonder de mogelijkheid te ontsnappen. Een tweede groep honden werd ertoe gebracht schokken te ondergaan en ontsnapte snel wanneer het mogelijk was. Toen de eerste groep opnieuw schokken kreeg met nu een ontsnappingsmogelijkheid, gingen ze niet weg. Ze waren geconditioneerd om pijn te verdragen. Dit experiment verklaart waarom zovelen van ons als volwassenen seksueel misbruikt worden door therapeuten, echtgenoten, maatschappelijk werkers, artsen en bazen. We zijn gewoon geraakt aan het verliezen van gevechten en aan het ons machteloos voelen. We kunnen niet geloven dat we kunnen winnen. Zelfbewustheid is een moeilijk concept voor incestslachtoffers.

Ons onvermogen tot vertrouwen tast ook onze seksuele relaties aan. Vrouwen die zijn misbruikt door mannen zeggen vaak, “Ik vertrouw mannen niet, ze willen alleen maar seks.” Jongens misbruikt door vrouwen kunnen het gevoel hebben dat alle vrouwen bedreigend zijn. Misbruikte jongens kunnen zich ertoe gebracht voelen te geloven dat zij homoseksueel moeten zijn. De aanrandingen gingen soms gepaard met emotioneel of lichamelijk genoegen, en dat gegeven versterkt het vermoeden dat we homoseksueel moeten zijn: “Zowel mijn oom als mijn leraar waren tot mij aangetrokken, en het voelde goed, ik hield ervan, dus ik moet wel homo zijn.” Uit verdediging van de dader kunnen we zeggen, “Ik ben degene die homo is, en mijn dader voelde dat aan, dat is alles.”

Moeilijkheden met seks
Een ander resultaat van de tegenstrijdige boodschappen van incest is, dat velen van ons seks verwarren met genegenheid en liefde. Veel vrouwen zullen zeggen, “De enige keer dat mijn vader me enige aandacht gaf was in bed. Ik was dan bijzonder voor hem. Ik voelde me bemind.” Aangezien zij wanhopig bevestiging nodig heeft, kan deze vrouw promiscue worden. Ze moet weten dat een promiscue kind vaak het resultaat maar nooit de oorzaak van incest is. Ze gelooft dat als iemand seks met haar heeft, haar partner haar dan automatisch liefheeft. Ze heeft seks met liefde verward.

Wanneer het misbruik fysiek gewelddadig is, misschien zelfs pijn doet, kunnen we seks gaan verwarren met beheersing en macht. Een typerende uitspraak is, “Wanneer ik seks met iemand heb, heb ik het gevoel dat hij/zij mijn lichaam beheerst. Ik voel dat, als ik reageer op hem/haar, hij/zij me manipuleert en ik weer de marionet ben.” We kunnen alle seksuele gevoelens afsluiten en ons terugtrekken uit alle seksuele contact: we zijn bang dat iedereen ons zal gebruiken of misbruiken.

Wanneer vervolgens de rest van de familie en de hulpverleners het kind afwijzen, omdat ze het verhaal niet geloven, het bagatelliseren of terugbrengen tot erotische kinderfantasieën, dan lijkt de afwijzing compleet. Het kind ervaart de afwijzing van haar verhaal echter als afwijzing van haar totale persoon, waarschijnlijk vanwege de combinatie van machtsmisbruik op alle fronten namelijk (bedreiging met) lichamelijk geweld, psychisch geweld en seksueel geweld.

Vader-dochter verkrachting
Bij een vader-dochter verkrachting ervaart het kind zich als persoon door haar vader ontkend en door haar moeder afgewezen, omdat zij van haar moeder hiertegen bescherming had verwacht. Bovendien wil de moeder in dit geval het verhaal van haar dochter vaak niet of maar ten dele geloven.
De angst voor misbruik en vernedering wordt verbonden aan het intiem voelen en het vertrouwen van de partner. Deze angst kan een vaste relatie in de weg staan. De verwachting weer in de steek gelaten te worden, zoals in het verleden door de vader of moeder al is gebeurd, kan nu ook de kop op steken.
De partnerkeuze kan door een vroegere incestrelatie beïnvloed worden. Er zijn vrouwen die een incestervaring hebben gehad en nu een partner kiezen, die nu is zoals de vader was. De reden hiervan kan zijn gelegen in het feit dat zij het "speciale gevoel" van vroeger terug zoeken en om conflicten die niet verwerkt zijn, te doen herleven.
De vrouw had vroeger een "speciaal" plekje bij vader, en zij kan zelfs bereid zijn herhaling van vernedering en ellende te verdragen om dat speciale gevoel van vroeger weer te voelen. In haar huidige relatie zal zij dat gevoel van vroeger nooit vinden en zij zal zich ook nu weer vernedering en mishandeling laten welgevallen.
Ook hebben vrouwen die als kind seksueel misbruikt zijn, geen vaardigheden ontwikkeld in persoonlijke relaties, zodat zij zich zouden kunnen verdedigen en dan worden zij een gemakkelijke prooi voor mannen die hetzelfde zijn als hun (pleeg)vader.

Uit onderzoek blijkt ook dat een vrouw die in haar jeugd seksueel misbruikt is, door deze ervaringen murw en passief is geworden en zichzelf niets waard vindt, zodat ze situaties van mishandeling, verwaarlozing en vernedering tolereert zonder daartegen in opstand te komen. Het is immers voor haar een "normale" situatie.
Door het hernieuwde seksuele misbruik dat zij zich laat welgevallen, wordt haar gevoel van schuld, schaamte en isolatie, van wantrouwen tegenover andere mensen nog versterkt. Pas als zij zich realiseert hoe het ook anders kan (door een vriendschap, begeleiding of therapie), kan zij er misschien uitkomen.

Broer-zus verkrachting
Bij broer-zuster verkrachting had het kind bescherming van haar beide ouders verwacht. Waar beide ouders meestal wel de zoon, maar niet de dochter geloven, voelt zij zich door beiden beschouwd als een slecht kind, een leugenaar, iemand die valse beschuldigingen rondstrooit over zoiets ergs als incest.
Zij kan als verwijt krijgen dat zij het uitgelokt heeft, of dat ze het overdrijft of dat ze de maatschappelijke positie van de "verdachte" in gevaar brengt door haar verhalen. Het kind ervaart de afwijzing door haar vader als een afwijzing van haar persoon.
Het gedwongen seksueel contact is dermate beangstigend, dat het kind dit ervaart alsof zij wordt meegesleurd in een bodemloze put. De afwijzing als persoon van het kind kan leiden tot een isolement. Verder zal het seksueel misbruikt kind zich moeilijk kunnen ontwikkelen.
Soms is er zelfs sprake van regressie, bijvoorbeeld in de vorm van duimzuigen of opnieuw bedplassen. Verder kan het voorkomen dat het op school niet meer goed gaat, dat het kind risicogedrag gaat vertonen of zichzelf gaat beschadigen. (Uiteraard kan ook het oplopen van een geslachtsziekte of zwangerschap een gevolg van incest zijn).
Indien een situatie als deze leidt tot een echtscheiding van beide ouders dan komt er een ander probleem bij. Als het kind de vader wil blijven ontmoeten (want hij gaf haar toch ook wel aandacht) na de scheiding, maar de moeder claimt het kind, dan kan er een situatie ontstaan waarbij het kind zich prettig voelt tussen beide ouders in omdat het kind nu macht heeft over hen.
Het seksueel misbruik heeft verder tot gevolg dat het kind haar eigen emoties gaat onderdrukken. Zij onderdrukt ook haar eigen seksualiteit. Als zij volwassen wordt, heeft zij dikwijls wel seksuele verlangens, maar zodra zij met haar partner van seksualiteit zou willen genieten, voelt zij zich gedwongen om haar gevoelens van aanhankelijkheid te onderdrukken. Zij durft haar lichamelijke gevoelens ook niet toe te laten.
Sommige vrouwen zoeken voldoening in vluchtige contacten, waarbij aanhankelijkheid nauwelijks een rol speelt. Zodra er meer dan seksualiteit bij komt, verbreken zij dikwijls de relatie. Een in haar jeugd misbruikte vrouw loopt de kans zich te ontwikkelen tot een prostituee en de man tot prostituant. Seksualiteit is losgekoppeld van gevoelens van genegenheid en respect voor de ander. Het prostituerend effect kan ook worden gezien als een vluchtstrategie.

Echtscheiding of moederloos gezin

Als de ouders scheiden of de moeder overleden is en de dochter woont bij de vader, zorgt de dochter voor de vader en de eventuele andere kinderen. Wanneer een dochter een verzorgende rol op zich neemt, voor de vader en eventuele andere kinderen, kan er een situatie ontstaan, waarbij de band of de relatie die een dochter heeft met de vader van het gezin, het karakter krijgt van een partner/moederrelatie. Wanneer de ouders gescheiden zijn, speelt de angst voor verlating bij de betrokkenen een minder grote rol en is incest vaak van kortere duur. Als het meisje 15 of 16 jaar is, kan ze seksueel contact weigeren. Ze kan zich beperken tot een aantal huiselijke plichten, gaat misschien experimenteren met relaties met leeftijdgenoten en haar ontwikkeling kan vrij normaal verlopen. Wanneer de moeder overleden is zoeken vaders en dochters troost bij elkaar voor het verlies van moeder, van waaruit een incestrelatie tot stand kan komen. De duur van de relatie is onder andere afhankelijk van het vermogen het verlies van moeder te verwerken. In dit soort gezinnen kan incest ook plaatsvinden als het meisje 18 jaar of ouder is.

Geestelijke of emotionele incest?
Een bijzondere vorm van incest is geestelijke of emotionele incest. Dit is moeilijker te vatten maar het betekent dat een volwassen persoon met een kind dat daar nog niet klaar voor is seksuele ervaringen deelt en seksuele fantasieën vertelt of samen naar porno kijkt enz. zonder dat er echt sprake is van lichamelijk misbruik. Het kan hier gaan over mannen en/of vrouwen. Normale gezonde seksuele opvoeding is uiteraard geen emotionele incest, maar als het verder gaat dan seksuele voorlichting en eerder in details bespreken van erotiek, seks en seksuele handelingen betreft bij een kind dat daar voor zijn/haar leeftijd nog niet klaar voor is, is er ook sprake van misbruik.  Ook het in details vertellen van de seksuele handelingen die de ene partner met de andere partner heeft uitgevoerd aan een kind pleegt geestelijke/emotionele incest.
Het kind leert op een dwingende manier al volwassen te worden. Jonge kinderen zijn hier emotioneel nog niet klaar voor.  De "emotionele incest van één van of beide ouders is verwoestend voor een kind en de seksuele en intieme grenzen. Hierdoor kan het zijn dat het later als volwassene geen vertrouwelijke relatie met zichzelf als met een ander kan opbouwen.  Het kind neemt de verantwoordelijkheid over van de ouders en het kind leert niet zijn eigen behoefte te vragen ,maar leert het tegenovergestelde,namelijk dat het verantwoordelijk is voor het (seksuele) gevoel(s) en geluk van een of beide ouders.

De schade die emotionele incest veroorzaakt is niet voor elk slachtoffer volgens een schema in kaart te brengen. Herstel hangt sterk af van de mogelijkheden die het slachtoffer in zichzelf en in anderen heeft kunnen aanboren, zowel tijdens de incest als bij het verwerken daarvan. Zo heeft het al dan niet zelf kunnen stoppen van de emotionele incest consequenties voor de mate waarin men later het leven in eigen hand kan nemen.
De gevolgen van emotionele incest in de vorm van emotionele verwaarlozing of het kind behandelen als de ander ouder, kunnen sterke verwantschap van het lichamelijke incest hebben. Hetzelfde geldt voor andere vormen van lichamelijk geweld. Het niet respecteren van de lichamelijke en geestelijke grenzen van het individu heeft verstrekkende gevolgen voor het vermogen van een kind. Maar ook op volwassen leeftijd kan een incestervaring nog diepe sporen achterlaten.

Bronnen :
http://www.ntvg.nl
http://www.angelfire.com
http://www.bedehuis.nl
http://www.sia-nederland.nl
http://www.seksueelmisdrijf.nl/