Aansprakelijkheid

Kinderen en jongeren zijn niet alleen slachtoffer van cyberpesten maar soms ook dader. Stel dat je zoon of dochter een foto van een vrouwelijke leerkracht tot een naaktfoto bewerkt en dit op internet publiceert met naam en adres van de leerkracht erbij zodat deze onophoudelijk wordt gebeld door mannen met obscene voorstellen. De leerkracht geraakt daardoor in een ernstige depressie en gaat in langdurig ziekteverlof en heeft daarenboven kosten om haar telefoonlijn te laten veranderen. Of een andere jongere publiceert een webcamfilmpje met een striptease van een medeleerlinge op het internet waar het meisje dit te goeder trouw dacht dit enkel voor haar vriend te doen. Het filmpje verspreidt zich razendsnel op internet, het meisje geraakt in een zware depressie, durft niet meer naar school en moet haar jaar overdoen. Een jongere plaatst illegale muziek in mp3 formaat op zijn eigen website en verspreidt op die manier duizenden illegale liedjes.
Of het kan ook minder extreem. Een jongere hackt een website van een bedrijf of school zodat die lange tijd onbruikbaar wordt of spamt de mailbox van een medeleerling waardoor ook de ouders geen toegang meer hebben tot hun electronische post.

In de meeste gevallen zijn de ouders aansprakelijk voor dit soort stommiteiten die als grap beginnen, maar waar de zware gevolgen de jongere en zijn ouders blijven achtervolgen. Volgens het Burgerlijk Wetboek zijn ouders aansprakelijk voor de fouten van hun minderjarige kinderen en de schade die ze veroorzaken. Het prijskaartje kan hoog oplopen.

Tot nu toe bleef het bij beentje lichten op de speelplaats, een kaars aansteken op een hooizolder of rijden zonder rijbewijs en een ongeval veroorzaken, maar met de computer, internet en mobiele telefonie is er een ernstige risico bijgekomen inzake verantwoordelijkheid. In voornoemde situaties zijn de ouders praktisch altijd aansprakelijk. Volgens het Burgerlijk Wetboek geldt een vermoeden dat ouders aansprakelijk zijn voor de fouten van hun minderjarige kinderen en de schade die deze veroorzaken. De wetgever gaat er bovendien van uit dat ouders de onrechtmatige daden van hun kinderen kunnen verhinderen als ze hun ouderlijke macht zorgvuldig uitoefenen (goede opvoeding en voldoende toezicht). De enige manier om te ontsnappen aan hun verantwoordelijkheid is kunnen aantonen dat ze voldoende toezicht hebben uitgeoefend op de kinderen en dat ze hun een behoorlijke opvoeding hebben gegeven. Voor dingen die buitenshuis gebeuren is het niet altijd duidelijk dat ouders nalatig kunnen zijn, maar hoe zit het met dingen die jongeren met hun computer thuis uithalen. Daar kunnen ouders toch voldoende toezicht uitoefenen.

Tot nu toe zijn ons omtrent cyberpesten of ander internetmisbruik nog geen specifieke uitspraken gekend. Ofwel kon men de daders niet achterhalen ofwel werd er een minnelijke regeling getroffen. In de meeste gevallen betaalt de familiale verzekering de kosten die kinderen door hun stommiteiten veroorzaken. De gaat dan bijvoorbeeld op voor kinderen die met hun GSM of via een telefooncel een valse bommelding doen of vandalisme plegen. Maar een gezins-of familiale verzekering is niet verplicht zodat nogal wat onbemiddelde gezinnen moedwillig of andere gezinnen uit vergetelheid dit soort verzekering niet afsluiten en volledig zelf moeten opdraaien voor alle kosten.

Kan men ouders aansprakelijk stellen als hun kinderen stommiteiten via internet of met mobiele telefoon uithalen. In principe wel, temeer als het verkeerd gedrag thuis gebeurt en ouders toezicht hadden kunnen houden. Soms zijn ouders onvoldoende vertrouwd met internet en GSM toestanden. Het is dan maar de vraag of ouders aansprakelijk kunnen worden gesteld voor wat er daar mis kan gaan.

Test-Aankoop meldt dat rechters heel wat tegenstrijdige uitspraken vellen omdat ze verschillende opvattingen hebben over wat een goede opvoeding en voldoende toezicht inhouden. Volgens hen zouden ouders steeds aansprakelijk worden geacht zodra er sprake is van een onrechtmatige daad tenzij ze kunnen bewijzen dat er overmacht in het spel is. Bijkomende voorwaarde is wel dat ze een verplichte familiale verzekering willen invoeren. (De Standaard 09/01/2009)

Heel wat websites dekken zich in hun aansprakelijkheid door expliciet te wijzen op de ouderlijke verantwoordelijkheid of persoonlijke verantwoordelijkheid bij verkeerd gebruik.

In de VS werd een meisje veroordeeld voor het aanzetten via sms berichten tot zelfmoord.  De 14-jarige Onur sprong van een flat nadat hij ontdekte dat er een naaktfoto van hem op internet circuleerde. Voorlopig is het onduidelijk of men hier op zoek gaat naar de verspreiders van de foto.

In juni 2017 heeft een tiener uit de provincie Oost-Vlaanderen heeft zich van het leven beroofd nadat er een naaktfoto van hem was verspreid op Snapchat. Nadat Glenn D.C. uit Ninove zijn bewuste foto had gezien, sprong hij voor een trein.

Voor Nederland geldt volgende wetgeving :Aanzetten tot zelfdoding is strafbaar gesteld in artikel 294 Wetboek van Strafrecht:

1. Hij die opzettelijk een ander tot zelfdoding aanzet, wordt, indien de zelfdoding volgt, gestraft met een gevangenisstraf van ten hoogste drie jaren of geldboete van de vierde categorie;
2. Hij die opzettelijk een ander bij zelfdoding behulpzaam is of hem de middelen daartoe verschaft, wordt, indien de zelfdoding volgt, gestraft met een gevangenisstraf van ten hoogste drie jaren of geldboete van de vierde categorie. Artikel 293, tweede lid, is van overeenkomstige toepassing.

Voor België is de wetgeving niet zo duidelijk: met betrekking tot de gevallen waarbij een derde ten grondslag ligt van een zelfdoding, stelt men een terughoudendheid van de Belgische strafwetgever en strafrechters vast, dit in tegenstelling tot de ons omringende landen, waar specifieke suïcide-gerelateerde strafbaarstellingen gekend zijn.  Zelfmoord is niet strafbaar, maar helpen bij zelfmoord wel. Sommige hulp is echter wel toegestaan. De grens tussen wat wel en niet toegestaan is, is moeilijk aan te geven.